Farmy fotowoltaiczne, rozwijające się na dużą skalę, często są źródłem kontrowersji związanej z ich wpływem na środowisko. Ostatnie badania naukowe sugerują jednak, że tego typu instalacje mogą przyczyniać się do wzrostu różnorodności ptaków.
Badania przeprowadzone na farmach fotowoltaicznych wskazują, że struktury takie jak panele słoneczne czy obszary wokół nich stwarzają nowe środowisko dla ptaków. Otwarte przestrzenie, minimalne zanieczyszczenia i ograniczone stosowanie środków chemicznych przyciągają różnorodne gatunki ptaków, które znajdują tam schronienie i miejsce do żerowania.
Zaskakujące jest, że farmy fotowoltaiczne mogą stymulować populacje ptaków, a nie powodować ich migrację czy unikanie obszaru. To odkrycie sugeruje, że korzyści środowiskowe wynikające z rozwoju odnawialnych źródeł energii mogą być bardziej kompleksowe niż pierwotnie zakładano.
Mimo że wyniki te są obiecujące, ważne jest kontynuowanie badań i monitorowanie wpływu farm fotowoltaicznych na ekosystemy, aby zoptymalizować ich projektowanie i minimalizować ewentualne negatywne skutki.
Nowe badania ukazują pozytywny wpływ farm fotowoltaicznych na różnorodność ptaków w krajobrazie rolniczym Europy Środkowej.
Analizę danych opracowaną przez słowackich badaczy przedstawiono w pracy “Solar parks can enhance bird diversity in the agricultural landscape”, opublikowanym w czasopiśmie Journal of Environmental Management.
Badania ukazują pozytywny wpływ parków solarnych na różnorodność ptaków w krajobrazie rolniczym Europy Środkowej. Grupa europejskich badaczy przeprowadziła badanie na 32 parcelach parków słonecznych oraz 32 kontrolnych parcelach na Słowacji podczas jednego sezonu lęgowego.
Kopciuszek, kląskawka, pliszka siwa i mazurek to gatunki najbardziej związane z farmami fotowoltaicznymi.
Badacze odwiedzili każdą parcelę dwukrotnie, obserwując ją przez 20 minut za każdym razem, rejestrując ptaki widziane lub słyszane. Spośród 41 gatunków ptaków zidentyfikowano 353 osobniki w parkach solarnych i 271 w parcelach kontrolnych. Kopciuszek zwyczajny (Phoenicurus ochruros), kląskawka (Saxicola rubicola), pliszka siwa (Motacilla alba) i wróbel polny (Passer montanus) to gatunki najbardziej związane z parkami słonecznymi.
Według grupy badawczej, bogactwo gatunków ptaków, różnorodność, a także liczba gatunków i obfitość ptaków zjadających bezkręgowce były wyższe w parkach słonecznych niż na parcelach kontrolnych. Jednym z powodów jest dostępność pożywienia dla ptaków owadożernych, ponieważ panele fotowoltaiczne przyciągają różne gatunki owadów wodnych.
„Ponieważ dostępność pożywienia i dostępność są niskie zimą, można przypuszczać, że parki słoneczne mogą mieć pozytywny wpływ na ptaki polowe poza sezonem lęgowym. Mogą one pełnić rolę miejsc postoju, żerowania i odpoczynku podczas migracji i zimowania, a podłoże pod panelami fotowoltaicznymi może pozostać bezśnieżne zimą” – tłumaczyli badacze.
Innym możliwym powodem jest wyższa strukturalna różnorodność parków słonecznych.
„Zauważyliśmy, że struktury nośne paneli fotowoltaicznych były używane jako miejsca gniazdowania przez kopciuszka zwyczajnego i pliszkę siwą, wróbel polny gniazdował w strukturach nośnych paneli wykonanych z rur, podczas gdy kląskawka gniazdowała w nieuprawianej roślinności pod panelami fotowoltaicznymi lub obok ogrodzenia” – dodali badacze.
Dalsze perspektywy rozwoju bioróżnorodności farm fotowoltaicznych
Autorzy podkreślili, że parki słoneczne uwzględnione w badaniu były projektowane i zarządzane wyłącznie w celu produkcji energii odnawialnej. „Dlatego można przypuszczać, że korzyści dla bioróżnorodności byłyby jeszcze większe, gdyby były zarządzane synergistycznie z silniejszym naciskiem na dziką przyrodę” – podsumowali.
Analizę przedstawiono w badaniu „Parki słoneczne mogą zwiększać różnorodność ptaków w krajobrazie rolniczym”, opublikowanym w czasopiśmie Journal of Environmental Management. Badania były wspólnym dziełem naukowców z Słowackiej Akademii Nauk, Muzeum Gemer-Malohont, Uniwersytetu Komeniusza w Bratysławie, Katolickiego Uniwersytetu w Rużomberku, Słowackiego Towarzystwa Ornitologicznego/BirdLife Slovakia oraz Uniwersytetu w Antwerpii w Belgii.”
Ostatecznie, perspektywa, że farmy fotowoltaiczne przyczyniają się do zwiększenia różnorodności ptaków, może otworzyć nowe możliwości projektowania tych instalacji z myślą o zrównoważonym rozwoju i harmonii z przyrodą.