Murawy napiaskowe

Wstęp. Czym są ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe?

Murawy napiaskowe (piaszczyskowe, psamofilne) to naturalne bądź półnaturalne kobierce, zbliżone do stepów Eurazji. Od muraw kserotermicznych różni je przede wszystkim niższy odczyn (wyższa kwasowość, pH 6,0-7,5 w porównaniu do 7,6-8 dla kseroterm) gruntów, a co za tym idzie skład gatunkowy. Ich rozmieszczenie w Polsce będzie zatem bardziej równomierne od rozmieszczenia kseroterm. Tworzyć się będą na piaskach i żwirach, w mikroklimacie dość kontynentalnych (z upalnym latem i mroźną zimą):

• na morenach, kemach, sandrach oraz wydmach śródlądowych;
• aluwiach średnich i wielkich rzek (Bugu, Narwi, Wieprza, Sanu, Wisły, Warty i Odry);
• żwirowych kamieńcach podgórskich rzek Karpat i Sudetów
• opuszczonych żwirowniach i piaskowniach;
• tradycyjnie, a jednak nadmiernie eksploatowanych pastwiskach (nienawożonych i nienawadnianych, o zbyt dużej obsadzie bydła i koni na tak jałowe gleby);
• nasypach kolejowych.

1. Wstęp. Czym są murawy napiaskowe?
2. Jak powstały? Jakiej pielęgnacji potrzebują?
3. Gdzie zachowały się najwspanialsze murawy napiaskowe?
4. Jakie gatunki muraw napiaskowych podlegają ochronie?
5. Jakie gatunki muraw napiaskowych można kupić w naszym sklepie?

Murawy napiaskowe Europy były pierwszym siedliskiem szeregu ozdobnych i okrywowych traw oraz kwiatów dwuliściennych, w tym wydmuchrzycy piaskowej i piaskownicy zwyczajnej, naradki północnej, smagliczki drobnej i mietelnika piaskowego. Obecnie stanowią inspirację dla twórców zielonych dachów z uwagi na swą fantastyczną odporność na wysychanie!

Jak powstały? Jakiej pielęgnacji potrzebują?

Podobnie jak wiele innych łąk także murawy piaszczyskowe wymagają umiarkowanej presji człowieka oraz/lub wielkich roślinożerców. Zbyt długie odłogowanie tych zbiorowisk zamienia je w zakrzaczenia, a potem ubogie lasy, zwykle sośniny, brzeziny lub drzewostany robiniowe. Nowoczesna ochrona tychże muraw czynna czerpie z doświadczeń dawnego rolnictwa. Podobnie jak dla muraw kserotermicznych i bliźniczysk wprowadza się bądź przywraca kóz, owiec, bydła albo koników polskich u nas, a bydła Hecka (odtworzonych turów) w Niemczech. Niektóre, zagraniczne obszary chronione poddaje się eksperymentalnemu zdziczaniu sprowadzanie karibu i piżmowołów z Arktyki, jaków z Tybetu ew. dżejranów, suhaków i kułanów z Środkowej Azji.

Gdzie zachowały się najwspanialsze murawy napiaskowe?

Powierzchnie tych ubogich pod względem żyzności, choć czasem zadziwiająco bogatych w piękne kwiaty murawy zachowały się w:

1. Kampinoskim Parku Narodowym, zwłaszcza na uroczyskach „Grochalskie Piachy”
2. Biebrzańskim Parku Narodowym, 
3. Pustyni Błędowskiej,
4. „Haćki”, murawy Podlaskiego Przełomu Bugu.

Wszystkie zbiorowiska śródlądowych, ciepłolubnych muraw napiaskowych zabezpiecza Dyrektywa Siedliskowa. 

Jakie gatunki muraw napiaskowych podlegają ochronie?

Parę gatunków roślin naczyniowych, przywiązanych do tych suchych pastwisk i łąk, podlega w Polsce ochronie gatunkowej ścisłej bądź częściowej. Pamiętajmy, że na stanowiskach naturalnych ochronie gatunkowej podlegają kocanki piaskowe – mimo, że w niektórych regionach bywają naprawdę pospolite w odpowiednich środowiskach!

Jakie gatunki muraw napiaskowych można kupić?

W sklepie ŁĄKI KWIETNE można dostać nasiona takich roślin zielnych, typowych dla tego siedliska, jak: chaber nadreński, goździk kartuzek, jasieniec piaskowy, kocanki piaskowe, koniczyna polna, macierzanka piaskowa, pyleniec pospolity, rozchodnik ostry oraz zawciąg pospolity.

Wykorzystane strony www i piśmiennictwo:

Andrzejewska A, Kębłowska A, Otręba A, Tyburski Ł. Kampinoskie wydmy. Wyd. KPN, Izabelin https://wydmy.kampinoski-pn.gov.pl/media/Broszura_Kamp_wydmy_pl_s.pdf 

Kujawa-Pawlaczyk J. 6120. Ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe. W: W: Biblioteka Monitoringu Środowiska https://siedliska.gios.gov.pl/images/pliki_pdf/publikacje/pojedyncze_metodyki_dla_siedlisk/Ciepolubne-rdldowe-murawy-napiaskowe-Koelerion-glaucae.pdf